اگر یک ماشین سفر در زمان داشته باشم بدون فوت وقت می‌روم به ۱۰ سال گذشته، دنبال بازی‌سازهای ایرانی می‌گردم و از آن‌ها می‌پرسم با چه دیدگاه و روحیه‌ای سراغ بازی‌سازی رفته بودید که به چنان دستاوردهایی رسیدید که در زمان خودشان با استانداردهای روز مطابق بودند و حالا و پس از گذشت ۱۰ سال هنوز از استانداردهای ملی بالاتر قرار دارند؟ ازشان می‌پرسم راز موفقیتتان چه بوده؟ امروز در بازی‌نگار می‌خواهیم با محصولی ایرانی آشنا شویم که بیش از ۱۰ سال پیش منتشر شده اما مدتی قبل به شکل دیجیتال روی فروشگاه هیولا قرار گرفته. این نقد و بررسی را تا انتها بخوانید شاید شما بتوانید بفهمید راز موفقیت سازندگان در آن دوران طلایی چه بوده.
با تگ و وی آشنا شویم
تگ و وی در سیاره میترا محصولی از رسانا افزار شریف است که سال ۸۹ منتشر شده و الان با حجم نیم‌گیگ روی هیولا در دسترس قرار دارد. قصه درباره موجودی فضایی به نام «تگ» است که می‌خواهد از دست ربات‌هایی که به سیاره‌اش حمله کرده‌اند فرار کند. او در زندان با یک موجود عجیب و نورانی و کوچک به نام «وی» آشنا می‌شود و دوتایی با رد شدن از پرتال‌های مختلف به نقاط متفاوتی از سیاره میترا سفر می‌کنند تا بالاخره راه فرار/نجات/خروج را پیدا کنند. تگ قهرمان داستان و وی نقش مکمل است اما شخصیت پردازی و دوبله و دیالوگ‌های وی بسیار قوی و جذاب کار شده و او را تا حد شخصیت اصلی بالا برده. در طول مسیر به کاراکترها و دشمنان متنوع اما محدودی برخورد می‌کنیم که حضورشان اثری مشخص اما کمینه در مسیر دارد. داستان، دیالوگ، و شخصیت‌پردازی بازی بدیع و زیبا در عین حال باورپذیر و قابل درک است؛ دستاوردی که هنوز و پس از گذشت ۱۰ سال بسیاری از تولیداتمان از آن بی بهره هستند.
با توانایی‌ها و قابلیت‌های تگ و وی آشنا شویم
سبک تگ و وی ماجرایی با گیم‌پلی پازل و معماست. نمای دوربین سوم شخص و گرافیک‌ها سه‌بعدی هستند. بازیکن در حالت پیش‌فرض کنترل تگ را بر عهده دارد اما به اقتضای ماموریت می‌تواند وی را هم جابجا کند (شبیه به چنین مکانیزمی را در کدام بازی ایرانی دیگر دیده‌ایم؟ اگر یادتان آمد در کامنت‌ها بنویسید!). گیم‌پلی بین حل کردن معماها، انجام پازل‌ها، و مقداری سکوبازی در رفت و آمد است و به همین جهت ترکیبی غیریکنواخت و لذت‌بخش برای بازیکن به ارمغان می‌آورد که گاهی هیجان‌انگیز می‌شود. هر کاری که فکرش را بکنید، از باز کردن درب‌ها تا از پا درآوردن دشمن‌ها با پازلی به خصوص قابل انجام است که در بسیاری از مواقع نیاز به زمان‌بندی و برنامه‌ریزی دارد. در حقیقت مقداری هم چاشنی مخفی‌کاری به مکانیزم‌ها اضافه شده که در نهایت معجونی ساخته که بیا و ببین. در کنار این‌ها، سازنده راهنمای کامل بازی را در سایت اختصاصی محصول قرار داده که البته دیگر در دسترس نیست (منتظر سیر تا پیاز تگ و وی در بازی‌نگار باشید).
برخی از پازل‌ها و مکانیزم‌ها در مراحل بالاتر تکرار می‌شوند و به این وسیله حس آشنایی و نظم و کسب تجربه به بازیکن منتقل می‌شود. در کنار این‌ها، هر فصل برای خودش چالش‌های جدیدی ارائه می‌کند که قسمتی از آن با ترکیب همان مینی‌گیم‌های قبلی و قسمتی از آن با خلاقیت و فکر کردن درباره راه‌های جدید حل می‌شود. قسمت‌های مختلف هر مرحله به هم وصل هستند؛ به این معنی که ممکن است آخر راه وسیله‌ای پیدا کنید که بشود از آن برای به دست آوردن یک آیتم در ابتدای مسیر استفاده کرد؛ به همین خاطر گشت و گذار در نقشه و رفت و آمد یکی از اجزای گیم‌پلی است. به خاطر کوتاه بودن یا می‌شود گفت ناقص بودن محصول نمی‌توانیم نظر صحیحی درباره تکراری شدن یا طولانی شدن مسیر و مکانیزم‌ها ارائه کنیم؛ آنچه که الان پیش روی ماست اثری از تکرار و ملالت در خودش ندارد.
از کانسپت‌های بازی تگ و وی در سیاره میترا
نیمه تاریک سیاره میترا
کنترل بازی حتی برای همان ۱۰ سال پیش هم خراب است و گاهی می‌تواند اعصاب بازیکن را درگیر کند. تگ وقتی پشت مانع یا اشیاء قرار می‌گیرد به طور خودکار وارد حالت «هل دادن» می‌شود؛ از این مکانیزم برای حل معما استفاده می‌شود. به همان سرعتی که اتومات مشغول هل دادن می‌شود به همان سرعت هم با رد شدن از مانع یا خارج شدن از حوزه‌ای که برایش تعریف شده (box) به حالت عادی (که دویدن باشد) بر می‌گردد. به خاطر هرزگردی بالای کنترل‌ها و عدم تطابق بین دستور ورودی بازیکن و نتیجه نهایی، یکی از اعصاب خردکن‌ترین چالش‌های تگ و وی شده همین هل دادن اجسام. از طرف دیگر، سیستم پرش کاراکتر هم اشکال دارد و وقتی وارد انیمیشن پریدن می‌شود تا دوباره به زمین نرسد کنترل دیگری قابل اجرا نیست. نشانه‌گیری تگ هم افتضاح است و در تجربه ما (با گیم‌پد و بر اساس نقشه کلید ایکس باکس ۳۶۰) قابلیت تغییر زاویه عمودی ممکن نیست؛ به جای اینکه بتوانید دست تگ را پایین و بالا کنید باید خودش را عقب و جلو کنید تا با تغییر دامنه پرتاب، هدف را در تیررس بگیرید. البته امکان بازی‌کردن با گیم‌پد بین بازی‌های ایرانی خودش یک قابلیت خارق‌العاده است اما به هر صورت نمی‌شود از این اشکال کار خرابکن تگ و وی چشم‌پوشی کرد. علاوه بر این، لگ و افت فریم هم در نقاطی از نقشه بدون دلیل اتفاق می‌افتد که به نظر می‌رسد مربوط به منابع نوری باشد. و اما بزرگترین و دردناک‌ترین ضعف تگ و وی در سیاره میترا ادامه نیافتن پروژه است؛ کاملاً مشخص است که قرار بوده فصل‌های بعدی ساخته و منتشر شوند اما متاسفانه هیچ خبری از این محتوای اضافه نیست؛ این قضیه هم تجربه محصول را کوتاه کرده هم پتانسیل‌های داستانی و هنری آن را الکن باقی گذاشته. گاهی ساخته نشدن بازی‌ها کمتر از نیمه رها شدنشنان درد دارد!
سیاره میترا شبیه سیاره‌های دیگر نیست
گرافیک تگ و وی زیباست و در حد یک محصول فانتزی مستقل (بر اساس استاندارد بین‌المللی) برای نسل ۷ سالم و مقبول به نظر می‌رسد. طراحی شخصیت‌ها بی‌نقص است و پویانمایی‌ها نرم و پیوسته و متناسب با ابعاد و استخوان‌بندی کاراکتر طراحی و اجرا شده‌اند. بیشتر بافت‌ها به شکل هوشمندانه‌ای فاقد ماده (material) و بیشتر بر پایه رنگ‌ها انتخاب شده‌اند و علاوه بر افزودن به یکدستی فضا، از افت ظاهری محیط‌ها جلوگیری کرده‌اند. نورپردازی ساده اما دقیق کار شده و با توجه به اهمیت نور در مکانیزم‌های گیم‌پلی، گرافیک فنی به خوبی به گیم‌پلی کمک کرده. مدل‌سازی اشیاء و موجودات زیبا و خلاقانه است و چون از پایه با طرح‌ها و چیزهایی سر و کار داریم که واقع‌گرایانه نیستند قادر نیستیم هیچ اشکال فنی از آن‌ها بگیریم. البته در کل همه چیز شباهت‌هایی به دنیای عناوینی مثل Ratchet and Clank (روی دستگاه PlayStation 3) دارد که البته سلیقه‌ای است و شاید نظر شما با ما فرق داشته باشد. نکته: ابرهای آسمان شب در تگ و وی حرکت دارند و اگر فکر می‌کنید این قضیه چیز خاصی نیست باید به شما بگوییم که تولیدات ۱۴۰۰ هم بعضاً به این قضیه بی توجه هستند!
صدا از کنده بلند میشه
موسیقی که در مراحل پخش می‌شود باحال است؛ به گیم‌پلی می‌نشیند، با موقعیت تغییر می‌کند و در لحظاتی خاص و در میان‌پرده‌های نمایشی به اقتضای فضا کمی اوج و فرود دارد. قطعه بسیار باحال‌تری برای منو و فهرست ساخته‌اند که به خودی خود جای تقدیر و تشکر دارد (صدایی شبیه به کاراکتر قورباغه دیوانه دارد آواز می‌خواند). اما در کل، مثل همه چیزهای دیگر این محصول، طول و تعداد قطعات بسیار پایین و کم هستند. جلوه‌های صوتی کیفیت بالایی دارند و در تکرار مراحل و در طول مراحل مختلف کاملاً متوجه می‌شوید که هر چیزی برای خودش صدای مجزا و به خصوصی دارد؛ مثلاً یکی از درب‌ها که با انرژی قفل شده، صدایی شبیه به یک ترانسفرماتور بزرگ برق دارد که با نزدیک شدن به آن نویزش بیشتر و بیشتر می‌شود. گل سرسبد بسته صوتی تگ و وی دوبله‌هاست. طبق معمول تولیدات آن سال‌ها با دوبلورهای حرفهای و صدا آشنایی روبرو هستیم که کارشان را بلدند و اجرایشان در ترکیب با دیالوگ‌های خلاقانه و جذاب (به ویژه در مورد وی) کاری کرده که بیا بشنو! صداگذاری شخصیت در این بازی فقط محدود به متکلمین یا کاراکترهای ناطق نیست؛ دشمنان و ربات‌های بی‌زبان هم دارای اصوات اختصاصی و مربوط به خود هستند. سطح استاندارد صوتی تگ و وی با آثار تولیدی امروزی در ایران رقابت می‌کند و می‌تواند الگوی بسیار خوبی برای سازندگان باشد.
از کانسپت‌های تگ و وی در سیاره میترا
این بازی «فضایی» است!
تا اینجا هرچه گفته شد عادی بود و در هر بازی موفقی باید رعایت شود اما تگ و وی به این‌ها راضی نشده و پا را چند قدم فراتر می‌گذارد. چندین نکته در مورد این محصول به طرز عجیبی از زمان خود (و حتی از زمان حال) فاصله دارد و موجبات شگفت ما را فراهم آورده است:
- اول که در بخش کنترل گفته شد بازی به شما انتخاب می‌دهد با کیبورد یا گیم‌پد بازی کنید؛ همین الان در سال ۱۴۰۰ بیش از نیمی از تولیدات رایانه‌ای ایرانی فاقد چنین آپشنی هستند.
- دوم اینکه در تنظیمات تگ و وی گزینه‌ای به نام «ناشنوا هستم» قرار دارد که به بازیکن امکان می‌دهد برای حل کردن معماهای صوتی از راهنمای تصویری استفاده کند! جان؟! مقوله «دسترسی برای همه» یا Accessibility Options چند سالی است که به یک مقوله داغ تبدیل شده اما واقعاً ۱۰ سال پیش در حدی نبود که حتی در عناوین AAA فرنگی قرار داده شود. اینجاست که باید پرسید سازنگان تگ و وی در چه فازی سیر می‌کرده‌اند که این موارد را در نظر گرفته‌اند.
- سوم اینکه هیچ‌جای بازی خبری از باگ گیم‌پلی نیست! جان؟! این یعنی نه تنها خیلی تمیز و با دقت کدنویسی کرده‌اند بلکه مرحله تست خوب و قوی داشته‌اند و بازی را کامل شده و نهایی روانه بازار کرده‌اند. البته هم با اثری کوتاه روبرو هستیم هم شاید ۱۰ سال پیش این محصول با برخی سیستم‌ها سازگاری نداشته، اما الان آنچه ما می‌بینیم تجربه‌ای روان و لاکچری است.
- چهارم قرار دادن راهنمای کامل معماها در سایت اختصاصی محصول است. جان؟! الان که الان است و بعد از گذشت ۱۰ سال و با وجود هزار پیام‌رسان و شبکه مجازی اگر پشت معمای یک بازی که همین ۸ ماه پیش منتشر شده گیر کنید دیگر راهی برای نجات ندارید و باید همان‌جا تبدیل به فسیل شوید.
- پنجم استفاده هوشمندانه از شخصیت مکمل در گیم‌پلی است که از جمله تکنیک‌های بس ظریف و حرفهای است؛ وی به عنوان همراه شما در مراحل در نقش مشاور هم فعالیت می‌کند. با گوش دادن به جملات او می‌توانید سرنخی جهت پیدا کردن جواب معما به دست بیاورید که البته سربسته و غیرمستقیم بیان می‌شود. این یعنی سازنده به جای قراردادن «دکمه راهنما» از یک کاراکتر داخل بازی به شکلی هوشمندانه و هنرمندانه بهره برده و داستان و گیم‌پلی و شخصیت‌پردازی را به هم گره زده (گره پاپیونی بسیار شیک).
- ششم اینکه بازی داخل خودش دستاوردهایی شبیه به اچیومنت استیم یا ایکس باکس گذاشته که درون برنامه‌ای فعال می‌شوند و دلیلی برای تکرار یا خوره‌بازی به بازیکن می‌دهد. جان؟! تگ و وی ۱۰ سال قبل آمده. خدایا!!!!!!!!!!!!!
- هفتم اینکه بسیاری از مکالمات و میان پرده‌های نمایشی قابل رد کردن هستند و اگر لازم باشد چیزی را تکرار کنید به زور دوباره همه جملات و حرف‌ها به خوردتان نمی‌رود.
- هشتم اینکه با در نظر گرفتن تمام این آپشن‌ها اگر به سرتان بزند بازی را دوباره بروید خواهید دید که بعضی پازل‌ها با ترکیب جدیدی به شما ارائه خواهند شد!
- نهم اینکه تگ و وی اولین و تنها بازی ایرانی است که روی کنسول ایکس باکس ۳۶۰ منتشر شده! جان؟؟؟!!!!!!
من و شما در سیاره مریخ
تگ و وی عنوانی سرگرم‌کننده و خوب است که با گذشت ۱۰ سال حرفهای زیادی برای گفتن در زمینه طراحی مراحل، گیم دیزاین، شخصیت‌پردازی و داستان نویسی، طراحی هنری و کانسپت آرت، و موسیقی و جلوه‌های صوتی دارد. اگر از مشکلات ناجور کنترل چشم‌پوشی کنیم، می‌شود با اطمینان این بازی را اثری درخشان و خاص بین آثار رایانه‌ای ایرانی ۱۰ سال گذشته دانست. بازی‌نگار با افتخار و کمی غم و دلتنگی، تگ و وی در سیاره میترا را به تمام گیمرهای ایران توصیه می‌کند. آرزو می‌کنیم نسخه کامل این بازی، ریمستر شده، با کنترل‌های اصلاح شده و گرافیک به روز و همراه دوبله انگلیسی به نشر بین‌المللی برسد.
دانلود بازی تگ و وی در سیاره میترا
توسط علیرضا خزاعی
Loading ...